Een fijne wisselwerking met onze ziekenhuisapotheker

woensdag 19 juni 2024

Maarten van Soest is ziekenhuisapotheker bij het Maasziekenhuis Pantein. Waarom hij ziekenhuisapotheker is geworden? Dat heeft te maken met de veelzijdigheid van het vak. Maarten is onze ‘toezichthoudend apotheker’, en daar zijn wij ontzettend blij mee! In een interview licht hij zijn beroep en de samenwerking met Kliniek ViaSana toe.

Een vertrouwd gezicht 
De relatie tussen het Maasziekenhuis en Kliniek ViaSana gaat ruim terug in de tijd. Gerard Muskens (voorganger Maarten) heeft de samenwerking met Klaas van der Heijden (een van de oprichters van Kliniek ViaSana) en Johan de Bruijn (eerste algemeen directeur) opgezet. In 2008 heeft Maarten deze samenwerking van Gerard overgenomen. Daarmee is Maarten al meer dan 15 jaar een vertrouwd gezicht binnen de muren van onze kliniek.

Waar is een ziekenhuisapotheker voor?
Ieder zelfstandig behandelcentrum (ZBC) dient een toezichthoudend apotheker te hebben. Wie dat is? Die keuze ligt bij de kliniek zelf. Toch kiezen de meeste ZBC’s voor een ziekenhuisapotheek. Dat komt omdat een ziekenhuisapotheker meer expertise van OK-medicatie en de wet- en regelgeving in een ZBC heeft.

Simpel gezegd heeft Maarten een centrale rol en is het zijn taak toezicht te houden dat geneesmiddelen op veilige en gecontroleerde wijze aan de patiënt verstrekt worden: “Maar het is meer dan dat. Ik kijk of Kliniek ViaSana handelt in de geest van de norm en of dat overeenkomt met de normen en waarden van de kliniek. Waar staat Kliniek ViaSana bijvoorbeeld voor en past dat hoe er met kwaliteit en medicatie wordt omgegaan?” Een ziekenhuisapotheker kijkt naar acht hoofdnormen. Maar ook naar het toetsingskader van de ZKN, IGJ en beroepsverenigingen. Voorbeelden van hoofdnormen zijn medicatieverificatie bij opname en ontslag en omgang met medische gassen.

Kennis in huis
Als een van de weinige ZBC’s, beschikt Kliniek ViaSana over een medicatieveiligheidsfunctionaris. Bij Kliniek ViaSana is dat Klaartje, waar Maarten zeer over te spreken is: “Het maakt mijn werk leuker dat jullie breder met medicatie bezig zijn dan de verplichte normen. Voor mij is het zo fijn dat er Klaartje’s en Bregjes (Manager kwaliteit en veiligheid) zijn. Bij hen is niet zo dat ik enkel dingen toets. Zij handelen proactief en komen bijvoorbeeld met ‘wij willen dit implementeren’ of ‘wij denken dat dit fout is’. Dat is zo anders dan dat ik zeg ‘jij moet dit’ of ‘jij moet dat’.”

Binnen de beperkingen die een ZBC heeft, probeert Kliniek ViaSana het maximale eruit te halen. Een ander mooi voorbeeld daarvan is een microbioloog. Een ZBC heeft deze niet van nature in huis. Toch heeft Kliniek ViaSana een physician assistant met kennis van complexe infectiebehandeling in de persoon van Manon: “Zo goed dat jullie al deze kennis in huis hebben.”

IJzer smeden wanneer het heet is
De norm is dat Maarten ons één keer per jaar bezoekt. Toch zijn er vaak vragen buiten de audit om en dien je ijzer te smeden wanneer het heet is: “Wij hebben vaker contact dan de norm aangeeft. Casussen over medicatieveiligheid, antistolling, antibiotica of pijnstilling, kunnen geen jaar wachten. Vaak starten wij op dezelfde dag nog met het oppakken van de vraag.”

Goede samenwerking zorgt voor verbeteringen
De goede samenwerking heeft in de loop der jaren genoeg verbeteringen opgeleverd. Een perfect voorbeeld daarvan is het gebruik van een bepaald antibioticum. Eerst werd deze drie keer voorgeschreven waarvan twee keer na de operatie. Uit onderzoek blijkt dat het gebruik van het antibioticum na de operatie geen meerwaarde geeft. Daarom wordt deze niet langer voorgeschreven. Daarnaast keken we naar het doelmatig gebruik van medicatie en wordt duurzaamheid steeds belangrijker. Maar waarmee Kliniek ViaSana zich echt onderscheidt, dat is medicatieveiligheid: “Een voorbeeld daarvan is het IGJ thema antistolling dat fantastisch is opgepakt. Klaartje heeft in samenwerking met de artsen een antistollingsdossier gemaakt. Ook heb ik samen met Klaartje een scholing aan de orthopeden en anesthesiologen gegeven over antistolling bij een operatie.”

Waar wij veel uit de samenwerking met Maarten halen, geldt dit ook andersom: “Er komen soms zaken voorbij waar ik zelf van leer en die ik weer toepas in het Maasziekenhuis. Dat is een fijne wisselwerking. Ik voel me soms net de NCOI reclame: ik ben de stok maar de lat zijn jullie zelf. Ik kan je vertellen, die lat ligt hoog!”

Aandachtspunten voor de toekomst
Ook de komende tijd proberen Kliniek ViaSana en Maarten elkaar verder te helpen. Zo kijken we samen naar het duurzaam inzetten van geneesmiddelen en mensen. Kunnen we onnodig gebruik tegengaan? Maar er is meer: “We onderzoeken een manier om medicatie op veilige wijze naar eigen beheer van de patiënt te verplaatsen. Tot slot kijken we naar het verstrekken van medicatie. Bij bepaalde middelen dient een tweede verpleegkundige een extra check uit te voeren. Kan dit in de toekomst makkelijker met een scanner bijvoorbeeld?”

Maar het belangrijkste is, dat de veiligheid van de patiënt gegarandeerd blijft!