Achterste kruisbandoperatie; wat houdt het in?

De achterste kruisband bevindt zich midden in de knie en loopt schuin achter de voorste kruisband langs. Door zijn positionering zorgt de achterste kruisband ervoor dat het scheenbeen niet naar achteren kan bewegen ten opzichte van het bovenbeen en niet te ver kan draaien ten opzichte van het bovenbeen. Bij een achterste kruisband reconstructie wordt de hamstring pees van de patiënt gebruikt om de kapotte achterste kruisband te vervangen. 

Voorbereiding op de achterste kruisbandoperatie

Op de pagina voorbereiden op de operatie leest u alles wat u in de dagen voor de operatie moet doen. Denk bijvoorbeeld aan het nuchter zijn, innemen van medicatie en het doucheprotocol. Wanneer u gepland wordt voor een operatie krijgt u deze informatie ook in een brochure mee naar huis, zodat u alles nog eens rustig kunt nalezen.

De achterste kruisbandoperatie

Bij een achterste kruisband reconstructie wordt de hamstring pees van de patiënt gebruikt om de kapotte achterste kruisband te vervangen. Via een kijkoperatie worden de resten van de oude kruisband grotendeels verwijderd. In het onder- en bovenbeen worden tunnels geboord die uitkomen op de plek waar de oude kruisband vastzat. Via de tunnels wordt de nieuwe pees vastgezet. Mocht de meniscus gescheurd zijn dan wordt deze indien mogelijk direct behandeld, ook de eventueel andere beschadigde knie banden kunnen in die zelfde operatie hersteld worden. Na de operatie blijft u een nacht in de kliniek. Als u naar huis gaat mag u direct beginnen met fysiotherapie. Het is verstandig om voor de operatie de afspraken al te plannen. Na een reconstructie keert 87% van de patiënten terug in sport. Sporthervatting in deze groep duurt gemiddeld 9 tot 12 maanden.

Een belangrijk aandachtspunt is dat de anesthesie per patiënt kan verschillen. De vorm is afhankelijk van verschillende factoren. Op de pagina 'Anesthesiologie' vindt u informatie over de verschillende soorten anesthesie en de voorbereiding hierop. 

Resultaat

Een achterste kruisband reconstructie is een veilige en betrouwbare chirurgische ingreep. Het succespercentage van deze behandeling is zeer hoog. Het herstel van uw knie is afhankelijk van een aantal factoren, zoals leeftijd, de kwaliteit van het kraakbeen, het soort ingreep en de mate waarin u zich aan alle adviezen heeft gehouden. Soms herstelt de knie langzaam, doordat de knie na de operatie tijdelijk dik en stijver wordt. Het buigen en strekken is dan moeilijker. Een enkele keer is een tweede operatie nodig om overmatig littekenweefsel in de knie te verwijderen. Na de operatie is het herstel meestal goed in te schatten. 

Revalidatiefase 1

Bij oefenen in een gesloten keten is de voet gefixeerd op de grond of een apparaat. Denk bijvoorbeeld aan squats en fietsen. De voeten blijven dan in een vaste positie staan, ze kunnen niet naar rechts of links verschuiven. Bij een open keten oefening kan de voet vrij in de ruimte bewegen, denk aan het strekken van de knie vanuit zit op de rand van de tafel of het buigen van het been vanuit buiklig.

De eerste vier weken mag u oefeningen voor de voorkant van het bovenbeen (quadriceps) alleen in een gesloten keten doen. Bij deze oefeningen mag de knie tussen 0 en 60 graden worden bewogen. In overleg met uw fysiotherapeut mag er na een aantal weken ook getraind worden in open keten. De knie mag hierbij van 90 tot 45 graden gebogen worden. Ook begint u met krachttraining van de hamstrings, kuit en bilspieren. Dit mag vanaf het begin al in gesloten of open keten. Naast de krachtoefeningen gaat u ook balansoefeningen doen. Het is belangrijk dat uw fysiotherapeut u uitlegt wat een goede uitvoering is. We noemen dat kwaliteit van bewegen. Het is bijvoorbeeld belangrijk dat uw knie recht naar voren blijft wijzen en dat u niet scheef gaat hangen met uw bovenbeen.

Voorwaarden fase 2
De fysiotherapeut bepaalt samen met u of u naar fase 2 van het revalidatietraject mag. U dient aan de volgende voorwaarden te voldoen:

• Als het gecoördineerd samenwerken van de verschillende spiergroepen goed gaat.
• De wondjes moeten dicht zijn en niet rood of pijnlijk.
• Er is slechts minimale zwelling aanwezig
• De knieschijf van de geopereerde zijde moet dezelfde beweeglijkheid hebben als de knieschijf van de niet-geopereerde zijde.
• Het been moet volledig gestrekt kunnen worden en 120 tot 130 graden kunnen buigen.
• U moet goed kunnen lopen zonder krukken.
• De oefeningen in fase 1 moeten goed uitgevoerd kunnen worden.

Revalidatiefase 2

Zorg samen met uw fysiotherapeut dat u de volledige beweeglijkheid van uw knie behoudt. Week 6: De krachttraining van de bovenbeen, kuit en bilspieren dient verzwaard te worden. Dit betekent minder herhalingen en een zwaarder gewicht. In overleg met uw fysiotherapeut mag in open keten getraind worden, waarbij het been nog niet helemaal gestrekt mag worden (slechts tot 20 graden). In week 7 mag het been gestrekt worden tot 10 graden en in week 8 mag het been helemaal gestrekt worden. In deze fase mag u:

• In overleg met uw fysiotherapeut starten met buitenshuis fietsen
• de conditie trainen met fietsen, crosstrainer en/of roeien
• Vanaf week 10 mag u joggen

Ook in deze fase gaat u met uw fysiotherapeut aan de slag met balansoefeningen. Deze worden nu moeilijker gemaakt door bijvoorbeeld een instabiele ondergrond te gebruiken of een bal te gooien/schoppen. Daarnaast mag u in deze fase beginnen met springen onder begeleiding van uw fysiotherapeut. Bij al deze oefeningen is de kwaliteit van bewegen weer erg belangrijk! Vraag uw fysiotherapeut dan ook waar u op moet letten.

Voorwaarden fase 3
Aan het einde van fase 2 zal de fysiotherapeut een aantal testen met u afnemen om te bepalen of u de stap naar fase 3 kunt maken. Het merendeel van de patiënten heeft de volgende fase na 26 weken bereikt. U dient aan de volgende voorwaarden te voldoen:

• De kracht in de bovenbeenspieren van de geopereerde zijde moet minimaal 80% zijn van de kracht aan de niet-geopereerde zijde.
• Bij verschillende sprongtesten (bijvoorbeeld zo hoog mogelijk springen of zo ver mogelijk springen) moet het geopereerde been minimaal 80% scoren van het niet-geopereerde been.
• De oefeningen in fase 2 moeten goed uitgevoerd kunnen worden.

Revalidatiefase 3

Zorg dat u samen met uw fysiotherapeut de volledige beweeglijkheid van uw knie behoudt. Sportspecifieke spierversterkende oefeningen worden geïntensiveerd. In overleg met uw fysiotherapeut hervat u de trainingen bij uw eigen sportclub.

Aan het einde van de revalidatie zal de fysiotherapeut weer een aantal testen afnemen.

• De kracht in de bovenbeenspieren van de geopereerde zijde moet minimaal 90% zijn van de kracht aan de niet geopereerde zijde.
• Bij verschillende sprongtesten (bijvoorbeeld zo hoog mogelijk springen of zo ver mogelijk springen) moet het geopereerde been minimaal 90% scoren van het niet-geopereerde been.
• De fysiotherapeut test ook de kwaliteit van bewegen (bijvoorbeeld door te filmen bij een sprongtest).
• De fysiotherapeut rapporteert aan de orthopedisch chirurg.

Werken, sporten en bewegen

Wanneer u weer kan werken verschilt per beroep. Meestal kunt u uw sport na 9-12 maanden weer hervatten. Dit wordt met u besproken tijdens de controle.

Tijdens de opname begeleidt onze fysiotherapeut u met uw eerste oefeningen en adviseert hij u over de toegestane belasting van de knie. Daarna begeleidt uw eigen fysiotherapeut u. Bij ontslag krijgt u een verwijzing voor de fysiotherapie mee.

• U gebruikt gedurende 6 maanden een PCL-jack brace na de operatie, die 1e 6 weken dag en nacht gedragen worden. Vervolgens alleen overdag.
• U gebruikt gedurende 6 weken na de operatie krukken omdat u het been in die periode niet volledig mag belasten. Afhankelijk van de zwelling van de knie kan het verstandig zijn de krukken langer te gebruiken. Wanneer uw knie fors gezwollen is dient u uw activiteiten te minderen. Gebruik eventueel een ijspakking.
• U mag de eerste 3 maanden geen actieve hamstring oefeningen doen, de 1e 6w mag u de knie tussen 0 en 90 graden buigen en strekken, overstrekken van de knie moet worden vermeden.
• Het is goed om vanaf de dag van operatie tenminste elk uur oefeningen te doen die met u zijn besproken. Wanneer uw knie weer zonder moeite 90 graden kan buigen, is fietsen op een hometrainer (met laag verzet) een goede oefening. Dit is ongelimiteerd toegestaan omdat de nieuwe kruisband hierbij niet wordt belast.